Het verrichten van betaalde arbeid heeft in zijn algemeenheid gezondheidsvoordelen, maar kan ook ziekmakend zijn.
Wat gaat de Nederlandse Arbeidsinspectie doen in 2025 als het gaat om sociaal onveilige werkomstandigheden?
Daarvoor is het interessant om het jaarplan 2025 van de Arbeidsinspectie er bij te pakken:

• er zijn nu 1,5 miljoen meer personen die werken dan in 2014;
• dat is een stijging van 18% in 10 jaar;
• dus er zijn nu 1,5 miljoen meer mensen die recht hebben op veilig, gezond en eerlijk werk;
• en in toezicht en handhaving op het vlak van veilig, gezond en eerlijk werk ligt de missie van de Nederlandse Arbeidsinspectie, en dat al sinds 1890 (135 jaar) overigens.

Psychosociale arbeidsbelasting (dus agressie, pesten, discriminatie, seksuele intimidatie en werkdruk) is een van de drie grote boosdoeners als het gaat om gezondheidsschade. Het voorkomen van dit ongewenst gedrag is een van de prioriteiten van de Arbeidsinspectie.
Dat doet er niet aan af dat de verantwoordelijkheid voor het voorkomen hiervan ligt bij de werkgevers.

De Arbeidsinspectie werkt met 11 thematische programma’s in het kader van een meerjaren aanpak. Een van die programma’s betreft: Programma Psychosociale Arbeidsbelasting, Arbeidsdiscriminatie en Fysieke belasting.
Dit programma is gericht op twee van de drie grote ziekmakers, namelijk psychosociale arbeidsbelasting (PSA) en fysieke belasting.

Actieve interventies 2025
De concrete actieve interventies voor 2025 van de Arbeidsinspectie voor wat betreft PSA richten zich – kort gezegd – op het volgende:

• universiteiten;
• discriminatie blijkt een belangrijk thema; er wordt een sector geselecteerd die hoog scoort op discriminatie op de werkvloer;
• inspecties in het voortgezet onderwijs, middelbaar onderwijs, primair onderwijs en de verpleeg- en verzorgingshuizen en de GGZ om stakeholders ertoe aan te zetten zelf meer werk te maken van het beter beheersbaar maken van werkdruk en ongewenst gedrag;
• de sector sociale werkvoorziening heeft zelf een actieve rol opgepakt in 2024 gericht op het beter beheersbaar maken van intern ongewenst gedrag. De Arbeidsinspectie beoordeelt komend jaar of de inspanningen van de stakeholders in deze sector ook leiden tot acties bij de individuele SW-bedrijven.

Reactief onderzoek Arbeidsinspectie
Daarnaast kan de Arbeidsinspectie reactief optreden naar aanleiding van meldingen over misstanden op de werkplek. Een melding van een werknemer kan leiden tot onderzoek door de Arbeidsinspectie. En dan komt aan de orde:

• wordt de arbeidsomstandighedenwet en aanverwante regelgeving nageleefd?
• is er een preventief beleid, gedragscode, voorlichting, meldstructuur signalen e.d.?
• een werkgever heeft beleidsvrijheid omtrent maatregelen ter voorkoming van sociale onveiligheid, is dit beleid adequaat ingevuld?
• is voldoende gedaan aan de zorgplicht voor veilige werkomstandigheden, zo ja op welke wijze?
• worden bij de werkgever klachten zorgvuldig behandeld en opgepakt zodra deze bekend zijn?
• is er voldoende bijstand voor werknemers die onveiligheid ervaren e.d.

Uit de Basisinspectiemodule Intern Ongewenst Gedrag blijkt welke soort inspectievragen in het kader van het onderzoek te verwachten zijn.
Dat betreft bijvoorbeeld:

• is er een vertrouwenspersoon? Is deze in voldoende mate toegankelijk en bekend?
• heeft de werkgever voorzien in een informele en/of formele structuur voor de medewerkers om een klacht rondom intern ongewenst gedrag in te dienen?
• worden leidinggevenden getraind?
• wordt er periodiek voldoende voorlichting gegeven?

Het loont echt om bovenstaande zaken op orde te hebben.
Want uit mijn meer dan 30 jaar ervaring als advocaat arbeidsrecht kan ik zeggen dat vroeg of laat vrijwel iedere werkgever er mee te maken zal krijgen: een situatie waarbij een medewerker wat betreft gedrag uit de bocht vliegt.
Dat is niet te voorkomen, maar het is wel te regelen dat anderen die hiervan last hebben zich uit durven te spreken en weten waar zij met hun verhaal terecht kunnen.

Vanuit die praktijkervaring als arbeidsrechtadvocaat is TrusTool ontstaan. Wil je meer weten over inrichting van een professioneel proces voor de vertrouwenspersoon, stuur een korte e-mail naar info@trustool.nl