TrusTool

Menu
demo aanvragen

De vertrouwenspersoon
in een juridisch kader

Is het aanstellen van een vertrouwenspersoon momenteel verplicht?

De Arbeidsomstandighedenwet verplicht iedere werkgever beleid te voeren tot het tegengaan van psychosociale arbeidsbelasting (PSA), gericht op preventie en op de afhandeling van meldingen en klachten. Onder PSA wordt in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) verstaan factoren, discriminatie, seksuele intimidatie, agressie, geweld, pesten en werkdruk die in de arbeidssituatie stress teweeg brengen. Een werkgever is verplicht om de PSA-risico’s in kaart te brengen; dat gebeurt in een zogenaamde Risico Inventarisatie en evaluatie (RIE). Op basis van de RIE moet een werkgever een plan van aanpak vaststellen ter voorkoming van PSA.
Het aanstellen van een vertrouwenspersoon wordt gezien als een passend onderdeel van een plan van aanpak. Ook de Arbeidsinspectie ziet een vertrouwenspersoon als een adequaat instrument van het PSA-beleid. Dus, het aanstellen van een vertrouwenspersoon is momenteel (nog) niet formeel verplicht, maar veel bedrijven kiezen er wel voor om op die manier goed vorm te geven aan een beleid ter voorkoming van psychosociale arbeidsklachten.

Wetsvoorstel tot verplichtstelling vertrouwenspersoon

Een wetsvoorstel om de vertrouwenspersoon verplicht te stellen is aangenomen door de Tweede Kamer en wordt momenteel behandeld door de Senaat. Het doel van het wetsvoorstel is om elke werknemer een wettelijk recht te geven op toegang tot een vertrouwenspersoon en de positie van de vertrouwenspersoon binnen de organisatie te versterken. Het wetsvoorstel heeft als doel ongewenst gedrag op de werkvloer te verminderen en een veilige werkomgeving voor alle werknemers te creëren.

Indien het wetsvoorstel wordt aangenomen dan wordt een nieuw artikel toegevoegd aan de Arbeidsomstandighedenwet. Daarin wordt het volgende geregeld:

  • Iedere werknemer die in de arbeidssituatie wordt geconfronteerd met ongewenste omgangsvormen, zoals discriminatie, intimidatie, seksuele intimidatie, agressie, geweld of pesten, moet zich kunnen wenden tot een vertrouwenspersoon.
  • Iedere werkgever met een personeelsbestand vanaf ten minste 10 medewerkers dient een vertrouwenspersoon aan te stellen. Dat kan een interne of externe vertrouwenspersoon zijn. Voor kleine organisaties is het mogelijk om collectief een vertrouwenspersoon aan te stellen.
  • De ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging heeft instemmingsrecht (artikel 27 WOR) over de keuze en de positionering van de vertrouwenspersoon alsmede de verlenging en beëindiging van de aanstelling.

De basistaken van de vertrouwenspersoon zijn:

  • Het opvangen, begeleiden en adviseren van een werknemer en eventueel doorverwijzen naar een professionele hulpverlener.
  • Het gevraagd en ongevraagd adviseren van de werkgever, ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging over ongewenste omgangsvormen (signaleren van knelpunten en preventiemogelijkheden).
  • Het gevraagd en ongevraagd adviseren van de werkgever, ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging over ongewenste omgangsvormen (signaleren van knelpunten en preventiemogelijkheden).
  • Het jaarlijks uitbrengen van een verslag van bevindingen aan de werkgever, ondernemingsraad en personeelsvertegenwoordiging.

De nieuwe wet regelt verder onder meer dat:

  • De vertrouwenspersoon een geheimhoudingsplicht heeft;
  • De werkgever de onafhankelijke positie van de vertrouwenspersoon moet waarborgen;
  • De vertrouwenspersoon moet beschikken over deskundigheid en ervaring en faciliteiten moet hebben om het werk te kunnen uitvoeren.

Voor bedrijven en organisaties die al met een of meerdere vertrouwenspersonen werken, zal de wet niet veel veranderen aan de bestaande werkwijze. Voor werkgevers die nog niet werken met een vertrouwenspersoon ligt dat anders. Zij zullen moeten gaan zorgdragen voor een goed en duidelijk proces rondom de vertrouwenspersoon/ vertrouwenspersonen.

LEES VERDER

Wat zijn de voordelen van een vertrouwenspersoon?
Is het nut of noodzaak?

Hoewel het aanstellen van een vertrouwenspersoon nu nog niet wettelijk verplicht is, biedt het in deze tijd toch veel voordelen:
  • Preventief effect: met het aanstellen van een vertrouwenspersoon straal je als organisatie uit dat je geen ongewenste omgangsvormen wil in de werkomgeving; het maakt duidelijk waar je beleid zich op richt.
  • Vroegtijdig signaleren: indien een vertrouwenspersoon laagdrempelig bereikbaar is vergroot dat de kans dat zo spoedig mogelijk signalen worden opgevangen van onveiligheid en misstanden die worden ervaren.
  • Vermindering van ziekteverzuim: jaarlijks wordt een aanzienlijk deel van verzuim door werknemers veroorzaakt door psychosociale arbeidsbelasting. Dit is een grote kostenpost voor werkgever. Indien tijdig actie wordt ondernomen, kan langdurig ziekteverzuim worden voorkomen.
  • Vermindering van escalatie en conflicten: jaarlijks wordt een aanzienlijk deel van verzuim door werknemers veroorzaakt door psychosociale arbeidsbelasting. Dit is een grote kostenpost voor werkgever. Indien tijdig actie wordt ondernomen, kan langdurig ziekteverzuim worden voorkomen.
  • Vermindering van reputatieschade: een organisatie wil proberen ongewenste omgangsvormen zo snel mogelijk goed op te lossen; escalatie brengt vaak reputatieschade mee, zoals recent voorbeelden in de media laten zien.

De vraag wordt wel gesteld: is een vertrouwenspersoon nut of noodzaak? Het antwoord daar op is dat een vertrouwenspersoon zeker nut heeft, en wellicht op korte termijn – na invoering van het wetsvoorstel- ook noodzaak is.

Wil je professioneel invulling geven aan de rol van vertrouwenspersoon in je organisatie?

Informeer dan naar de mogelijkheden van TrusTool

Contact